Word onderdeel van de Nature Lifestyle 

Het nummertje op de weegschaal...

Een onderwerp wat vaak voorbij komt aan de keukentafel of op feestjes. Wat weten wij er eigenlijk van? Niet het favoriete onderwerp van vele maar wel broodnodig dat hier meer kennis over gedeeld wordt zodat we allemaal een stukje kunnen bijdrage aan onze ‘gezonde ik’.

Blog #1

Lichaamsvet zien we vaak als nutteloos:

Ik zal een beeld schetsen waarom het voor jou interessant kan zijn om eens verder te kijken dan het ‘nummer op de weegschaal’, of alleen te focussen op minder eten of de hoeveelheid calorieën ansich.

Lichaamsvet zien we vaak als het nutteloze flubberende lichaamsdeel. Kilo’s die je elke keer mee moet sleuren en overbodig spek waardoor we onze kledingkast moeten vernieuwen en veranderen. Iedereen heeft er zijn eigen beeld bij.

Vet heeft echter een belangrijke en nuttige functie en is net zo dynamisch weefsel als je andere organen. Net als die organen, die allemaal een rol hebben in jouw lichaam, hebben vetcellen dat ook. Medisch gezien voldoet het zelfs aan de definitie ‘orgaan’.

Net als elk orgaan, kan vetweefsel goed of slecht functioneren. Net als bij elk ander orgaan word je ziek zodra het niet meer goed functioneert.

Vet: het opslaan en vrijgeven van energie

Oke, wat is de functie van vet?

De functie van vetcellen is simpel: het opslaan en vrijgeven van energie. Woww;)

Deze opgeslagen energie komt van eten en wordt opgeslagen in de vorm van vet.

De opgeslagen energie kunnen we dan gebruiken als er voedselschaarste heerst of als we even een langere tijd geen eten hebben. Dus opgeslagen vet energie fungeert als koelkast en bewaard energie van eten voor later als je het nodig hebt. Een efficiënt metabolisme zal zorgen dat het opslaan en vrijgeven in balans blijft.

Maar we kunnen allemaal zien dat een gemiddeld lichaam helemaal niet in staat is om in balans te blijven. De meest gegeven verklaring is: “ja duhh, mensen eten veel meer dan ze verbranden…” Wat suggereert dat je door simpelweg minder te eten, je van je overgewicht afkomt. Maar als het zo’n simpele formule zou zijn, waarom heeft dan 62% in de westerse wereld overgewicht?

Bovenstaande verklaring komt nog uit een tijd waarin we dachten dat calorieën een vast gegeven zijn en dat het vooral om de totale hoeveelheid gaat. Net zoals 1 liter of 1 milliliter. Maar 1 liter water of 1 liter bier is nogal een groot verschil. Vooral een groot verschil in hoe je lichaam daarop reageert.

Aan je vetreserves zit vrijwel geen limiet

Vraag eens aan mensen met allergieën, intoleranties of auto-immuun problemen of er voor hen een verschil zit in hoe het lichaam reageert op calorieën. Waarom krijgt iemand met lactose-intolerantie een verschillend resultaat bij een calorie uit ‘massaproductie melk’ of ‘melk rechtstreeks van een organische koe’? Als het immuunsysteem verschillend en heftig reageert op bepaalde calorieën, hoe kan het dan dit onderscheid maken als alle calorieën hetzelfde zouden zijn?

Als je als doel hebt om meer energie te krijgen of om gewicht kwijt te raken, dan moeten we iets verder kijken: velen worstelen met overgewicht, afvallen, jojoën, calorieën tellen of focussen te veel op het nummer op de weegschaal. We zijn denk ik niet per se opzoek naar minder gewicht maar naar minder vetcellen. Daarnaast willen we graag goed in ons vel zitten, energiek, blij en pijnvrij leven.

Laat de oplossing nou net in de vetcel zitten. Dus laten we kijken hoe een vetcel werkt in ons lichaam.

Je maaltijden bevatten energiewaardes (wij noemen dat calorieën). Je lichaam kan hier een paar dingen mee doen. Dit zijn de voornaamste keuzes:

  1. Direct omzetten naar energie als je activiteiten aan het doen bent die direct meer energie nodig hebben, zoals sporten en bewegen.
  2. Als je niet directe energie nodig hebt, omdat je ligt/zit wordt een deel opgeslagen als glucose in je spieren en lever. Afhankelijk van je spiermassa, is deze opslag zeer gelimiteerd.
  3. Al de extra energie wat niet direct nodig is, wordt opgeslagen in je koelkast; de vetcel. Ook als je glucose voorraad vol zit, wordt het resterende omgezet naar vetreserves.

Aan je vetreserves zit vrijwel geen limit. De zwaarste man ooit was meer dan 600kg.

Switchen van energiebron

Stel: je hebt geen eten maar je spieren en lever zijn wel nog gevuld met glucose en je hebt je vetreserves, dan geeft je lichaam de voorkeur om energie te halen uit je glucose opslag in plaats van uit je vetreserves. Glucose is namelijk een sneller beschikbare en gemakkelijke energie. Zeker als je ook nog stress ervaart, gaat het liever voor de gelimiteerde energiebron: suiker.

Een efficiënt metabolisme kan hier makkelijk in switchen maar laat overgewicht nou het resultaat zijn van een inefficiënt metabolisme.

Wat krijg je dan?

Zodra je hersenen het idee krijgen dat je glucose voorraad dreigt leeg te lopen gaat het allerlei trucjes uithalen om jou zover te krijgen deze voorraad bij te vullen. Denk aan:

-cravings -brainfrog -duizeligheid -vermoeidheid -energie dip -hartkloppingen -hoofdpijn -irritatie -trillingen -zweten -zwak voelen.

Van nature grijpen we dan naar eten. Vaak gaat het dan weg dus lijkt het de oplossing. Vervolgens zeggen de deskundige dat je daarom je maaltijden moet spreiden. Dus wel 5/6/7 eetmomenten per dag. Het probleem met deze benadering is; je belandt in een vicieuze cirkel. Je moet blijven eten om die crash te voorkomen.

Het tweede probleem is: je wilt vetreserves kwijtraken. Ondertussen verbrand je vooral suiker (glucose) en maaltijden. Wanneer ga je die vetcellen aanspreken??

Vervolgens beland je in een situatie waar je lichaam functioneert op de gelimiteerde energiebron (glucose/suiker). Een bron die snel op is en een zeer instabiele energie geeft. Omdat je brein wil voorkomen dat je glucose voorraad leegloopt, heb je constant honger, cravings en denk je vaak aan eten.

Door de gelimiteerde brandstof (glucose) heb je last van brainfog, minder productief, creatief en concentratieproblemen.

een gezonde vetverbrander

Als je lichaam glucose afhankelijk wordt, is je suboptimaal voelen al langere tijd gaande. Je komt geleidelijk aan in gewicht. Energie is alles. Bij een beperkte energie, verlies je al snel motivatie, drive, passie en kies je al snel voor gemak en comfort. Niet per se omdat je een lui karakter hebt maar omdat je cellen maar beperkte energie krijgen. Ook een beperkt mentale energie beperkt je vermogen om nieuwe kennis of vaardigheden te leren. Uiteindelijk heeft dit grote invloed op je levensloop. Want zowel op school als op het werk presteer je niet naar jouw potentie. Des te minder energie, des te minder je denkvermogen en intelligentie.

Het verschil zit hem in energiedichtheid. Vet bestaat uit 9 kcal per gram en suiker maar uit 4 kcal per gram. Dus 1 gram vet heeft per gram veel meer energie. Je hebt een ongelimiteerde voorraad en nu de belangrijkste; je bloed kan veel meer vet tegelijk vervoeren dan glucose.

Een normaal bloedsuikerspiegel kan 4 gram glucose tegelijk vervoeren (o.a. in verband met de plakkerigheid van suiker). 4 gram is 16 calorieën aan energie (4 kcal x 4 gram = 16 kcal energie).

Een gezonde vetverbrander, want vet is niet plakkerig maar spoelt lekker door je aderen, kan in rust wel 60 calorieën aan vet vervoeren. Tijdens sporten kan vet zelfs tot wel 10x meer energie vervoeren dan glucose.

In principe lijkt de keuze dan simpel gemaakt. Ongelimiteerde energie die ook nog eens je hoeveelheid vetcellen doet afnemen. Als je brein ongelimiteerd energie krijgt, verdwijnen ook ineens andere klachten. Geen honger meer, geen cravings meer en niet constant aan eten denken. Ook ineens merk je verschil in motivatie, zelfvertrouwen, productiviteit en creativiteit.

Mountainbike in de bergen van Slovenie

een calorie is niet een calorie

Maar hoe doe je dat?

Wat ik in ieder geval duidelijk wil maken; een calorie is niet een calorie. De totale hoeveelheid is van ondergeschikt belang. Genen en cellen anticiperen op de informatie ‘inside a calorie’ namelijk de inhoud!

Dus we focussen ons, zoals wel vaker, niet op het goede. Door de massale focus van zogenaamde dieet- en gezondheid professionals op de buitenkant in plaats van op de binnenkant, hebben we een mentale en lichamelijke pandemie van grote omvang.

Kinderen met leer- en gedragsproblemen, ADHD, autisme of volwassenen met depressies, kanker of auto-immuunziekte zijn niet een gevolg van een gebrek aan focus op de ‘hoeveelheid’ calorieën maar van het gebrek aan focus op de ‘inhoud’ van een calorie.

Een exponentiële stijging van diabetes is niet direct het gevolg van te veel koolhydraten of te veel calorieën. Maar het gevolg van het verloren vermogen om vetcellen te gebruiken voor maximale energie. Nog een ander voorbeeld van waarom de hoeveelheid calorieën niet leidend is naar een gezonder lichaam.

het is niet jouw schuld

Mensen met overgewicht worden vaak geshamed. Maar de meeste zijn juist super gedisciplineerd, bewegen meer dan een gemiddeld persoon en eten helemaal niet te veel. Het probleem met het calorie-in/calorie-uit advies; het is altijd jouw schuld. Je hebt óf te veel gegeten of je hebt te weinig bewogen. Het ligt daardoor ook nooit aan het advies, wat een geweldig verdienmodel is.

Dus bij deze: het is waarschijnlijk niet jouw schuld. Dat je zo struggled met je (over)gewicht. Maar het wordt wel tijd om na te denken over ‘wat’ je eet in plaats van hoeveel je eet.

Microben hebben hierbij een grote invloed. De microbiomen in onze darmen bepalen hoe we eten verwerken en beïnvloeden ons metabolisme. Daarom kunnen sommige mensen gigantisch veel eten, zonder aan te komen en kunnen sommige mensen aankomen met heel weinig eten.

Oke, later meer over dit onderwerp. Ook al klinkt het heel wat, je hebt veel meer invloed op het gedrag van je vetcellen dan je wordt geleerd met ‘gewoon minder eten en hopen op het beste’.