Word onderdeel van de Nature Lifestyle 

(periodiek) vasten

Waarom eigenlijk? Welke idioot gaat vrijwillig niks eten? Waarom niet als je trek hebt gewoon wat eten? Er is tenslotte altijd eten voor handen in onze huidige moderne maatschappij. Er zijn een aantal goede redenen om niet maar altijd ‘gewoon’ te eten. Laten we kijken naar wat vasten eigenlijk is.

Wat is de definitie van vasten?

De definitie van vasten is: niet eten en niet drinken. Met natuurlijk een uitzondering voor water (maar eventueel ook zwarte koffie en thee zonder suiker).

Niet eten hou je natuurlijk niet heel lang vol, dus vandaar dat we dat in een bepaald eetraam of ‘window’ doen. De meest bekende vorm hiervan is periodiek vasten (of ‘intermittend fasting’, afgekort IF).

De vastenperiode wissel je af met voeding. Een klassiek voorbeeld is gedurende 16 uur vasten en binnen een tijdsbestek van 8 uur je lichaam voeden. Voor de middag eet je dan niet, dus vast je, maar drink je alleen water of 1 bakje koffie/thee (bevatten geen calorieën). Van ongeveer 12:00 uur tot 20:00 uur nuttig je al je maaltijden (2-3 stevige en volwaardige maaltijden). Na 20:00 uur ga je weer je vast in gedurende 16 uur (inclusief slaap) en zo herhaal je de cyclus.

Waarom zou je vasten?

Waarom zou je dit doen? Je hebt vast per ongeluk ooit je ontbijt over geslagen, omdat je haast had ofzo. Dit was waarschijnlijk niet de meest prettige situatie dus er moet wel een goede reden zijn om expres maaltijden over te slaan. En die reden is er. Je moet het zo zien:

Even terug naar onze verre voorouders. Het is altijd een goed idee om eens terug te denken aan onze verre voorouders, om te bedenken of iets een goed idee is op het gebied van leefstijl. Maar daar later meer over.

Vroeger waren er geen supermarkten of kon men nauwelijks eten (koel) bewaren. Er was dus in de ochtend niet direct eten tot hun beschikking. En toch overleefde deze mensen. Ze moesten in de ochtend eerst gaan jagen en verzamelen, om überhaupt te kunnen eten. Ze sloegen dus hun ontbijt over, ontbijt bestond niet. Er werd gegeten wanneer er eten was en hiervoor moesten ze op pad! Opstaan, actief worden, jagen en rond de middag hadden ze misschien wat te eten. Ze aten alles wat voor handen was en in de avond deden ze niet veel meer, dan bij het kampvuur liggen en rusten voor de volgende dag. Ze aten dus ook niet vlak voordat ze gingen slapen.

Is ontbijten het eerste wat je s'ochtends doet?

Wat onze voorouders deden staat in gigantisch contrast met hoe wij het vandaag de dag doen. Want voor 90% van de mensen geldt waarschijnlijk dat het eerste wat ze s’ochtends doen ontbijten is. En vervolgens zitten ze hele dag op het werk en eten ze wat snacks tussendoor, een appel of iets anders. De hele tijd kleine snacks tot ons nemen tot de grote avondmaaltijd en vaak is het zo dat er na de grote avondmaaltijd nog een avondsnack in gaat, banaan of kwark ofzo. Dus het grote verschil is dat onze voorouders misschien maar 6-8 uur per dat eten tot zich namen en wij misschien wel 12-16 uur in een gevoede toestand zitten. Voedsel wat constant verteerd/verwerkt moet worden etcetera.

Gigantisch verschil en dit brengt flink wat nadelige gevolgen met ons mee. Dit is namelijk een van de hoofdredenen dat er rond 1 januari 2019 meer dan 10 miljoen mensen waren in NL met een chronische aandoening. Inmiddels zijn dat er weer een stukje meer. Dit is de reden dat obesitas steeds vaker voorkomt, dat we steeds vaker hart- en vaatziekten zien, steeds meer diabetes, steeds vaker op vroegere leeftijd Alzheimer krijgen. Al deze leefstijl gerelateerde aandoeningen die enorm de kop op steken. Eén van de grootste oorzaken hiervan is dat wij bijna de gehele dag in gevoede toestand verkeren. En dat staat nog los van ‘wat’ we dan eten en ‘hoeveel’ we dan eten.

Is ontbijten echt zo slecht?

Hoe kan dit dan?

Waarom is het zo slecht? Een aantal belangrijke redenen: het is in strijd met ons circadiaans ritme. Het circadiaans ritme wat betekent dat wij in elke cel van ons lichaam een inwendige biologische klok hebben. Die biologische klok zorgt ervoor dat er op bepaalde momenten van de dag, bepaalde processen gaan lopen. Een aansturing van inwendige processen. Aan de hand van dat ritme zijn er gedurende de dag bepaalde processen die het meest effectief of efficiënt lopen. Zo hebben we dus ook de situatie dat het circadiaans ritme ervoor zorgt dat wij in het midden van de dag het beste in staat zijn om voedsel te verteren en te verwerken. Dus als we buiten om het midden van de dag eten, sochtends of savonds, brengt dat automatisch negatieve gezondheidsgevolgen met zich mee. Het circadiaans ritme is gebaseerd op het dag/nacht ritme. En zo heb je dus om middernacht, tijdens je diepste slaap, de laagste lichaamstemperatuur aangestuurd door dat circadiaans ritme. Als het ochtend wordt dan veranderen de hormoonspiegels, de melatonine afgifte stopt, je cortisol (stresshormoon) gaat omhoog waardoor je wakker wordt. Allemaal aangestuurd door die inwendige biologische klok. Op die manier zorgt ook de verandering in je hormoonspiegels ervoor dat je op het midden van de dag het beste in staat bent om voedsel te verteren. Dat is een van de redenen waarom (tijdelijk) vasten zo gezond voor ons is. Of omgedraaid: niet (periodiek) vasten is eigenlijk ongezond voor ons.

Vandaag de dag is er voedsel in overvloed

Je vraagt je misschien af, als buiten dit circadiaans ritme eten zo ongezond voor ons is, waarom doen we dat dan? Het antwoord is heel simpel: er is voeding in overvloed. En er speelt nog iets anders mee: ons overlevingsmechanisme. Dat overlevingsmechanisme zorgt ervoor zorgt dat wij automatisch zoveel mogelijk calorieën en voedingsstoffen tot ons willen nemen zodra we eten zien. Omdat we gewend zijn van vroeger uit, dat er niet altijd maar eten om ons heen is. Dus als we de kans zien willen we die ook grijpen, zo zit ons oerbrein in elkaar. Alleen vandaag de dag is dat een totaal overbodig mechanisme. We gaan er zelfs aan onderdoor. We hebben het niet nodig om altijd maar te eten, hoewel er altijd eten tot onze beschikking is. Dit overlevingsmechanisme werkt nu heel hard tegen ons. Dat resulteert ertoe dat wij op dit moment actief moeten zeggen ‘ik ga een bepaalde periode niet eten’. En dan heb je dus (periodiek) vasten (ook wel ‘intermittend fasting’).

Je legt jezelf een restrictie op waarin je actief gaat vasten en tijden waarin je actief gaat eten. Als je de voordelen dus helemaal wilt meepakken zorg je er meteen voor dat de tijden waarin je wel eet, overeenkomen met het circadiaans ritme van je lichaam waarin je dus het beste in staat bent om eten te verteren. En dat moment is dus midden op de dag 12:00 uur – 20:00 uur.

Vasten en ons biologisch ritme

Het eetraam: waarom 16 uur lang vasten en in een tijdsbestek van 8 uur eten?

Het intermittend fasten “16/8” is gebaseerd op ons biologisch ritme. Dit ritme zorgt ervoor dat we in de vroege ochtend en late avond eigenlijk helemaal niet zo goed in staat zijn om eten te verteren. Daarom kun je s’ochtends het beste een paar uur wachten met je eerste maaltijd. In de avond is het zo, dat je een paar uur voordat je naar bed gaat eigenlijk ook liever niet meer wilt eten. Tel deze uren, inclusief je slaap, bij elkaar op en je vast ongeveer 16 uur. In de middag tot ongeveer 20:00 uur nuttig je 2-3 stevige maaltijden.

De voordelen van binnen een tijdsbestek van 8 uur eten:

– 2 tot 3 volwaardige maaltijden nuttigen

– meer rust voor je spijsvertering

– minder tijd voor bullshit eten

– meer tijd voor vetverbranding